در چه مواردی به زن نفقه تعلق نمی گیرد؟
ایا ارتداد باعث خروج زن از تمکین می شود؟
اشخاص واجب النفقه چه کسانی هستند؟
نفقه در لغت، به معنای هزینه و خرجی است و در اصطلاح، عبارت است از مالی که برای ادامه زندگی، صرف مخارج ضروری همسر و فرزندان، خویشاوندان و مانند آنها میشود؛ اعم از خوراک، پوشاک، مسکن و غیره.
فهرست مندرجات
۱ – سبب نفقه
۲ – نفقه همسر
۳ – نفقه در قرآن
۴ – نفقه در روایات
۵ – ماهیت نفقه
۶ – شرایط وجوب نفقه
۶.۱ – موارد اطاعت زن از شوهرش
۷ – مقدار نفقه
۸ – مهمترین موارد نفقه
۹ – چگونگی پرداخت نفقه
۱۰ – صرفهجویی در نفقه
۱۱ – احکام نفقه
۱۲ – نفقه خویشان و نزدیکان
۱۳ – احکام مربوط به نفقه خویشان
۱۴ – نفقه مملوک
سبب نفقه
«زوجیت»، «قرابت و خویشاوندی» و «مملوک بودن»، انسان باشد یا حیوان، واجب میشود.
نفقه همسر
در ازدواج دائم، پرداخت نفقه زن بر شوهر واجب است. حق نفقه در اسلام، نوعی تسهیل برای زنان است و اگر چنین حقی برای آنها قرار داده نمیشد به سختی میافتادند؛ چون زن در ازدواج دائم، مسئولیتهایی را در طول زندگی مشترک بر عهده دارد که توان جسمی او را میطلبد و فرصتی را از او میگیرد؛ مسئولیتهایی مانند شوهرداری، خانهداری، بارداری،تربیت فرزند؛ از این رو، نفقه، حقی است که اسلام برای زن قرار داده است.
نفقه در قرآن
در قرآن کریم، آیات متعددی درباره وجوب نفقه زن نازل شده است، مانند:
وَالْوَالِدَاتُ یُرْضِعْنَ أَوْلَادَهُنَّ حَوْلَیْنِ کَامِلَیْنِ لِمَنْ أَرَادَ أَن یُتِمَّ الرَّضَاعَةَ وَعَلَی الْمَوْلُودِ لَهُ رِزْقُهُنَّ وَکِسْوَتُهُنَّ بِالْمَعْرُوفِ…مادران، فرزندان خود را دو سال تمام شیر میدهند. (این) برای کسی است که بخواهد دوران شیرخوارگی را تکمیل کند و برای آن کس که فرزند برای او متولد شده (پدر)، لازم است خوراک و پوشاک مادر را به طور شایسته (در مدت شیر دادن) بپردازد (حتی اگر طلاق گرفته باشد).
أَسْکِنُوهُنَّ مِنْ حَیْثُ سَکَنتُم مِن وُجْدِکُمْ… لِیُنفِقْ ذُو سَعَةٍ مِن سَعَتِهِ وَمَن قُدِرَ عَلَیْهِ رِزْقُهُ فَلْیُنفِقْ مِمَّا آتَاهُ اللَّهُ…
آنها را هر جا خودتان سکونت دارید و در توانایی شماست سکونت دهید… آنان که امکانات وسیعی دارند، باید از امکانات وسیع خود انفاق کنند و آنها که تنگدستاند، از آنچه که خدا به آنها داده انفاق نمایند.
الرِّجَالُ قَوَّامُونَ عَلَی النِّسَاءِ بِمَا فَضَّلَ اللّهُ بَعْضَهُمْ عَلَی بَعْضٍ وَبِمَا أَنْفَقُوا مِنْ أَمْوَالِهِمْ…
مردان، سرپرست و نگهبان زنانند، به دلیل برتریهایی که خداوند (از نظر نظام اجتماع) برای بعضی نسبت به بعضی دیگر قرار داده است و به دلیل انفاقهایی که از اموالشان (در مورد زنان) میکنند.
این آیات، نفقه زن و فرزندان را بر عهده شوهر گذاشته و بر او واجب کرده است تا به قدر توان در تأمین زندگی آنان بکوشد.
نفقه در روایات
روایات بسیاری نیز درباره وجوب نفقه زن وارد شده است. حریز میگوید به امام صادق(علیه السلام) عرض کردم آن که نفقهاش بر من لازم است و (در صورت نپرداختن) بر آن مجبور میشوم، کیست؟ آن حضرت فرمود: الْوالِدانِ وَ الْوَلَدُ وَ الزَّوْجَةُ ؛ پدر و مادر، فرزند و همسر.
در پارهای از روایات، نفقه، حق زن شمرده شده و شوهر مکلف است مخارج همسرش را بپردازد و خوراک و پوشاک او را تأمین کند.
ماهیت نفقه
نفقه، چیزی است که زن به طور متعارف برای گذران زندگی خود به آن نیاز دارد. بر این پایه، اموری که شامل نفقه واجب میشود و شوهر از نظر شرعی مکلف است برای همسرش فراهم کند، عبارتند از خوراک؛ پوشاک؛ مسکن؛ اثاث خانه؛ خدمتکار در صورتی که به داشتن آن عادت داشته باشد و دیگر امور ضروری و لازم از قبیل تهیه وسایل سرما و گرما،داروهایی که به طور متعارف کمتر کسی در طول ماه و سال از آنها بینیاز باشد و مانند آن.
تأمین دیگر نیازهای زن، غیر از آنچه ذکر شد، مانند دادن پول برای خرید کتاب، انفاق به فقیران و هدیه دادن، بر شوهر واجب نیست.
شرایط وجوب نفقه
۱. دائمی بودن همسر: نفقه زوجه دائمی بر شوهر واجب است و در استحقاق زن برای دریافت نفقه، فقر و نیاز او شرطنیست. از این رو، زن بر شوهرش حق نفقه دارد؛ اگر چه از بی نیازترین و داراترین مردم باشد. در ازدواج موقت، زن نفقه ندارد؛ مگر اینکه دادن نفقه، شرط شده یا عقد مبنی بر آن جاری شده باشد.
۲. اطاعت از شوهر: نفقه همسر دائمی وقتی بر شوهر واجب میشود که زن -در اموری که فرمانبریاش واجب است- از شوهرش اطاعت کند. بر این پایه، زن ناشزه، نفقه ندارد.
۳. عدم ارتداد: بر پایه این شرط، اگر زن مرتد شود و از اسلام برگردد، استحقاق نفقه ندارد؛ مگر اینکه در ایام عدّه دوباره به اسلام برگردد که در این صورت استحقاق نفقه نیز برمیگردد.
خیابان آفریقا خیابان قبادیان شرقی پلاک 17
ایران تهران
تلفن: 43000056 021
ایمیل:info@sabtefarda.com
وبسایت: sabtefarda.com
4789
4789Yonge Street, North York, ON
, North York, ON
تلفن
1230 708 647 001
دبی بیزینس بی برج خالد خلیفه
تلفن
7340 170 58 00971